Energie opslag

”Het geheim van verandering is om al je energie niet te richten op het bestrijden van het oude, maar op het bouwen van het nieuwe”, Socrates.

Om iets nieuws op te bouwen in het kader van onze energietransitie, hebben we enerzijds het oude nog hard nodig (fossiel) , maar tegelijk ook een nieuw verhaal nodig (duurzaamheid met innovatieve technologie), zoals energieopslag.

Enkel inzetten op duurzame energie (zon en wind) en daarmee volatiele onvoorspelbare energie is onhoudbaar , als daar dus niet evenredig voldoende gas-, kerncentrales en opslagbuffers tegen over staan.

Duurzaamheid en de fossiele industrie zullen daarbij voorlopig nog even hand in hand moeten gaan. En ook daarin dus een (bij)rol voor energieopslag, bijvoorbeeld de thuisaccu, zoals ik heb benoemd in onderstaand artikel.

Een (bij)rol voor energie opslag in het veranderende energiesysteem ?!”.

Vroeger, ALS HET WAAIDE konden de boeren, die het eerst met hun koren bij de molen kwamen, erop rekenen dat hun koren ook het eerst werd gemalen. Daarom ook het spreekwoord. “Wie het eerst komt, het eerst maalt”.

De leveringszekerheid en zeer lage energieprijzen lijken ook inmiddels (sinds de huidige energiecrisis) niet zo vanzelfsprekend meer, zoals we dat het afgelopen decennium gekend hebben.
Er is vanwege de energietransitie en klimaatdoelstellingen sprake van een veranderend energiesysteem. Zo maken kern-, kolen en gascentrales steeds meer plaats voor decentrale wind- en zonneparken. Het elektriciteitssysteem zoals we dat nu nog kennen is ook zo gemaakt, om deze elektriciteit afkomstig van grote (conventionele) energiecentrales (via het landelijke hoogspanningsnet van Tennet en via de laagspanningsleidingen van de regionale netbeheerders zoals Enexis) naar de bedrijven en huizen te transporteren. Zon- en windstroom worden echter op andere plekken in ons elektriciteit netwerk opgewekt en is er sprake van een zeer fluctuerend productieaanbod. En aan de andere kant zal door de elektrificatie (elektrisch laden, elektrisch verwarmen en overschakelen naar elektrische oplossingen voor de industrie) zal onze energievraag grilliger worden. We zullen dus over moeten gaan van een vraag-gestuurd energiesysteem naar aanbod-gestuurd energienet.

Er zal daarmee richting de toekomst sprake zijn van perioden met grote stroomoverschotten (en dus lage prijzen) en perioden van tekorten (met hoge prijzen, wanneer de opwekking van duurzame energie niet de energievraag kan dekken. Er is nog wel ruimte voor zon- en windenergie. Maar enkel inzetten op duurzame energie (zon en wind) en daarmee volatiele onvoorspelbare energie is onhoudbaar als daar dus niet evenredig voldoende gas- en kerncentrales en opslagbuffers tegen over staan.

Vraag en aanbod van elektriciteit moeten in evenwicht zijn om het elektriciteitsnet goed te laten functioneren. Het hele Europese elektriciteitsnet is aan elkaar gekoppeld en het is op te vatten als één enorm net met een netfrequentie die zo dicht mogelijk bij 50 Hertz moet liggen. De netbalans is het evenwicht tussen productie en consumptie van elektriciteit op het net. Vraag en aanbod zal door de energietransitie onvoorspelbaarder worden en zullen beter op elkaar afgestemd moeten worden. Het elektriciteitsnet is echter inmiddels op veel plekken overbelast en kan de opgewekte en gevraagde elektriciteit niet altijd meer verwerken. Ook wel ‘netcongestie’ genoemd.

Om onze stroomvoorziening toekomstbestendig te maken, zijn er veel ontwikkelingen en aanpassingen nodig op het gebied van smart grids en een opslagbuffers om elektriciteit tijdelijk op te slaan en op andere momenten weer vrij te geven en zo fluctuaties in vraag en aanbod reduceren. Ook energiegebruikers kunnen een bijdrage leveren door energie af te nemen op piekmomenten van veel aanbod van elektriciteit (dit zijn vaak ook de goedkopere uren). En duurzame producenten van energie, kunnen via curtailment (ook tegen een interessante vergoeding ) bij dragen aan netstabilisatie door afschakeling van hun zon- en winparken. Ook kunnen bedrijven dit doen door hun productieprocessen tijdelijk af te schakelen.

Energieopslag
Een rol die dus ook energieopslag kan gaan vervullen in dit veranderende energiesysteem:

– Zo kunnen opslagbuffers helpen om op kritieke tijden op te laden of te ontladen om overbelasting van het transportnetwerk te voorkomen en dus ingezet worden voor netstabilisatie.

– Ook elke kWh die we niet gebruiken of elke eigen opgewekte kWh die we direct kunnen gebruiken of op kunnen slaan, hoeft niet ingekocht te worden en getransporteerd te worden over het energienet. En dat is de goedkoopste kWh. Bij de toekomstige situatie, waarbij de waarde van eigen opgewekte zonnestroom verder onder druk komt te staan, wordt hoogste rendement op de lange termijn behaald bij het vermijden van inkoop van elektriciteit. De elektriciteit die niet namelijk direct wordt geconsumeerd of wordt opgeslagen, wordt terug geleverd aan het energienet tegen een geringere terugleveringsvergoeding, of bij negatieve marktprijzen moet er zelfs betaald worden om elektriciteit terug te leveren aan het energienet. Over de eigen opgewekte elektriciteit via zonnepanelen hoeft geen energiebelasting betaald te worden. Dit is de zogenaamde vermeden inkoop, dus het energiegebruik dat achter de meter blijft. Het verhogen van de vermeden inkoop, dat wil zeggen de zelfconsumptie van de eigen zonnestroom is financieel interessant. Batterijen en/of accusystemen kunnen hierbij een rol gaan spelen in het verhogen van de zelfconsumptie, zeker indien de salderingsregeling er (ooit) af zou gaan, dan is het verhogen van de zelfconsumptie zeer interessant, want dan wordt opgewekte energie zoveel mogelijk direct gebruikt.

De thuisbatterij voor huishoudens heeft op dit moment een buffercapaciteit waarmee een paar uur tot een dag elektriciteit in kan worden opgeslagen om (voor een gedeelte) zelfvoorzienend de dag door te komen. In combinatie met een dynamisch energiecontract, kan ook nog eens de kostprijs van elektriciteit verlaagd worden, door op gunstige momenten te laden tegen lage inkoopprijzen.

Daarbij zal dus de smart grid (slimme netten) naast accusystemen zijn intrede moeten gaan doen, waarmee we bijvoorbeeld makkelijker onze overschotten aan stroom zouden moeten kunnen delen met de buren. Op deze manier worden eerder grote verschillen in het energienet opgevangen, zodat onze stroomvoorziening daar geen hinder van ondervindt.

Dit artikel is ook op verschenen op linkedin dinsdag 2 februari 2023.

DISCLAIMER: Deze nieuwsbrief is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch is het niet uit te sluiten dat de informatie niet juist, onvolledig en/of niet up-to-date is. De juistheid en volledigheid van deze informatie kan dus niet worden gegarandeerd. Onjuistheden kunnen voorkomen. Berekeningen zijn illustratief en indicatief. Onder voorbehoud van prijs- en zetfouten. Energie Adviesbureau ‘Het Snoer Om’ is hiervoor niet aansprakelijk en aanvaard geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van de opgenomen informatie. Op geen enkele wijze kunnen rechten worden ontleend aan de in dit document aangeboden informatie. Zo fluctueren Energietarieven dagelijks. Energietarieven zijn onder andere afhankelijk van grondstofprijzen, geopolitieke spanningen, looptijden, winstmarges van energieleveranciers en het inkoopmoment.  Het prijsverloop in het verleden, bieden echter geen volledige garanties en zekerheid voor de toekomst. Op alle leveringen en diensten zijn de Algemene voorwaarden van Energie Adviesbureau ‘Het Snoer Om’ van toepassing zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Oost Nederland (onder nummer 58089845).